Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (1837-1900)

In mei 2018 heb ik samen met Bart Kingma een portret gemaakt over een wel heel bijzondere bekende, onbekende Fries, Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt. De hele wereld tussen Beetsterzwaag en Cannes

Daarvoor zijn we onder andere naar het Franse Cannes geweest, wat op zich al geen straf was en zeker niet als je het verhaal over Tinco leest, wat slechts een deel is van het hele verhaal!
Foto’s  zijn er inmiddels al, fragmenten volgen nog dus.

Foto’s Cannes

 

 

Het verhaal : Wikipedia

Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (Beetsterzwaag, 9 juli 1837 – Cannes, 7 december 1900) was een Friese jonkheer, avonturier, socialite – en een van de eerste oriëntalisten in Nederland. Hij vertrok op 28-jarige leeftijd vanuit Parijs, via Rusland en de Kaukasus naar het Midden-Oosten, voor een persoonlijke ontdekkingsreis die ruim drie jaar duurde. Hij vergaarde een unieke collectie oosterse schilderijen en voorwerpen, waarmee hij te Beetsterzwaag een museum begon. Over zijn reiservaringen schreef hij een vierdelig boek. Na enkele jaren, echter, besloot hij zich in Cannes te vestigen. Zijn collectie schonk hij in 1877 aan het stadsbestuur. Zijn schenking lag aan de basis van het huidige stadsmuseum van deze Zuid-Franse stad. Tinco Lycklama werd een spilfiguur in de lokale elite, en bleef een burger van Cannes tot aan zijn dood.

Tinco Lycklama was de oudste van de zeven kinderen van Jan Anne Lycklama à Nijeholt (1809-1891), burgemeester van Opsterland en lid van de Provinciale Staten van Friesland.

Tinco verloor zijn moeder op 16-jarige leeftijd. Later schreef hij dat zij hem de zin voor vreemde talen en culturen bijbracht. Ypkjen Hillegonda van Eysinga (1815-1854).

Hij trad op 21 juli 1875 te Oosterhout in het huwelijk met de katholieke Juliana Agatha Jacoba thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg (Oosterhout, 11 juni 1845 – Leeuwarden, 11 juni 1914)
Aangezien zij de titel van barones van haar vader geërfd had, stond jonkheer Tinco Lycklama later in Cannes vooral bekend als “le Baron Lycklama” (ten onrechte) en soms als “le Chevalier Lycklama”. Het echtpaar bleef kinderloos.

Na zijn wereldreis kwam Tinco in 1868 uitgeput terug, en trok kort daarna naar het Zuid-Franse Cannes om daar in een gezond en mild klimaat te herstellen. Die stad – in 1840 nog amper een groot dorp van 4.000 inwoners – was inmiddels onder impuls van de Engelse aristocraat Lord Brougham aan het uitgroeien tot hét overwinteringsoord voor de Noord-Europese elites.

Zijn verhuizing naar Cannes greep reeds voor de publicatie van het eerste volume van zijn boek eind 1872 plaats. En daarmee was ook zijn Lycklama-museum in het Eysingahuis te Beetsterzwaag een kort leven beschoren, want de hele collectie verhuisde mee.

Cannes :
Reeds in 1872 trad Tinco Lycklama à Nijeholt toe tot de pas opgerichte “Société des Sciences naturelles, des Lettres et Beaux-Arts” (vandaag ‘Société Scientifique et Littéraire de Cannes'[6]).
Een zeer erudiet gezelschap waartoe tal van persoonlijkheden hoorden zoals de auteur Guy de Maupassant, Nobelprijswinnaar Frédéric Mistral, maar ook de keizer van Brazilië Pedro II.

In het stadhuis van Cannes, bestaat tot vandaag een Lycklama zaal.

Tinco en de barones thoe Schwartzenberg bleven een gevestigde waarde te Cannes. Ze onderhielden hun banden met Nederland, waar zij talrijke zakelijke belangen hadden. Zowel in Nederland als in Frankrijk stonden zij bekend voor hun patronage en giften, met name ten gunste van kerken en kloosters.

Van hun vrijgevigheid genoot ook de Sint-Franciscusparochie in Wolvega, waarmee Tinco Martinus persoonlijke banden onderhield.
Hij besloot aldaar zijn eigen kapel te bouwen op de parochiale begraafplaats, als toekomstige laatste rustplaats.

Tinco overleed op 7 december 1900, thuis in Cannes. Op 11 december had een grote plechtigheid plaats.
Het hele stadsbestuur, de consulaire vertegenwoordigers van talrijke landen en talloze andere persoonlijkheden volgden de lijkkoets van de laatste Villa Lycklama naar de kerk van ‘Notre-Dame-de-Bon-Voyage‘, waar een herdenkingsmis werd opgedragen.

Burgemeester Jean Hibert zélf spreekt de lijkrede voor zijn nauwe vriend. Nadien vertrok de rouwstoet dwars door de stad naar het station van Cannes, waar de lijkkist nog dezelfde avond vertrekt naar Wolvega.
Cannes verloor een markant burger die een blijvende stempel heeft gedrukt op de stad. Zijn weduwe bleef wonen te Cannes tot ongeveer 1911, waarna ze definitief naar Nederland terugkeerde.
Ze overleed te Leeuwarden in 1914 en werd op haar beurt bijgezet in de kapel te Wolvega.

In 2017 wijdde het museum te Cannes een tentoonstelling aan de reis van de ‘chevalier Lycklama’. In de zomer van 2018 komt deze tentoonstelling in het kader van Leeuwarden – Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa naar Beetsterzwaag.0